Dịch Full Sơn Hải Dị Thú Chí

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Thiên Mã là dị thú biết bay, dáng nó giống chó, toàn thân màu trắng, chỉ có đầu là màu đen, trên lưng mọc một đôi cánh, nhìn thấy người thì vèo một cái bay đi. Nó kêu lên như là đang kêu tên mình, trong truyền thuyết Thiên Mã là thần thú đại biểu cho sự may mắn, có thể mang đến cho mọi người sự may mắn và khoẻ mạnh.

Thiên Mã trích từ 《Sơn Hải Kinh · Bắc Kinh thứ ba》: “Núi Mã Thành 马成, có loài thú, dạng nó như con chó màu trắng mà đầu đen, gặp người thì bay, tên nó là Thiên Mã 天马, tiếng nó tự kêu tên mình.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Phi Thử có cơ thể của con thỏ, nhưng lại có cái đầu của con chuột. Phi Thử không có cánh, sau lưng của nó có rất nhiều lông vũ cực kỳ to khoẻ, cho nên Phi Thử liền dựa vào những cọng lông vũ này để bay. Quách Phác chú dẫn: “Dùng lông trên lưng nó để bay, bay thì ngửa người.”

Phi Thử trong 《Sơn Hải Kinh》có hai chỗ. Một loại là Nhĩ Thử, trích từ 《Bắc Sơn Kinh》: Một loại khác chính là Phi Thử, trích từ 《Bắc Kinh thứ ba》: “Phía trên Thiên Trì 天池. Trên đó không cỏ cây, nhiều văn thạch. Có loài thú, dạng nó như con thỏ mà đầu chuột, dùng lưng để bay, tên nó là Phi Thử 飞鼠.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Lĩnh Hồlà một loài kỳ thú rất giống con trâu, đuôi nó có màu đỏ, thân trâu, trên cổ có lông chim nhổng lên cao. Tiếng kêu của Lĩnh Hồ giống như đang kêu tên mình, nghe nói ăn thịt Lĩnh Hồ có thể trị bệnh điên khùng. 《Biền Nhã》 viết: “Thú tựa như trâu mà đuôi đỏ, tên là Lĩnh Hồ.”

Lĩnh Hồ trích từ 《Sơn Hải Kinh · Bắc Kinh thứ ba》: “Dương Sơn 阳山, có loài thú, dạng nó như con trâu mà đuôi đỏ, tên nó là Lĩnh Hồ 领胡, tên nó tự kêu, ăn vào khỏi điên.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Tượng Xà cũng không phải voi mà cũng chẳng phải rắn, mà là một loài kỳ điểu lưỡng tính. Nó có ngoại hình như chim trĩ mái, lông vũ trên người có màu sắc sặc sỡ và có vằn rất đẹp. Tượng Xà kêu lên như là đang kêu tên mình, 《Đồ Tán》 của Quách Phác ghi chép: “Tượng Xà như chim trĩ, tự sinh con cháu.”

Tượng Xà trích từ 《Sơn Hải Kinh · Bắc Kinh thứ ba》: “Dương Sơn, có loài chim, dạng nó như chim trĩ mái, mà vằn ngũ sắc, tự làm trống mái, tên là Tượng Xà 象蛇, tên nó tự kêu.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Toan Dữ là một loài quái thú vừa giống rắn vừa giống chim, nó có ngoại hình như con rắn nhưng lại có hai đôi cánh sáu con mắt. Toan Dữ là một loài hung điểu, nơi nó xuất hiện thì người ta sẽ sợ hãi hoảng loạn, thịt Toan Dữ có thể giải rượu, truyền thuyết kể rằng sau khi ăn thịt Toan Dữ thì sẽ không uống say nữa. Quách Phác chú dẫn: “Ai ăn thịt nó thì sẽ không say.”

Toan Dữ trích từ 《Sơn Hải Kinh · Bắc Kinh thứ ba》: “Cảnh Sơn 景山, có loài chim, dạng nó như con rắn, mà bốn cánh, sáu mắt, ba chân, tên là Toan Dữ 酸与, tên nó tự kêu, gặp thì huyện đó bị sợ hãi.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Hoàn ở Càn Sơn 乾山 là một loài thú ba chân. Dáng vẻ giống con trâu, chỉ có ba cái chân, phía trước hai cái phía sau một cái, tiếng kêu giống như là đang gọi tên mình. 《Nguyên Lãm》 có ghi chép: “Tòng Tòng 从从 sáu chân, Hoàn ba chân.”

Hoàn trích từ 《Sơn Hải Kinh · Bắc Kinh thứ ba》: “Càn Sơn 乾山, có loài thú, dạng nó như con trâu mà ba chân, tên nó là Hoàn 獂, tiếng nó tự kêu tên mình.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Dong Dong Ngư là một loài dị thú vừa giống trâu vừa giống cá, nó có cơ thể của con cá, đầu của con trâu cày, trên đầu mọc lông rất giống vằn hổ, cho nên còn được gọi là Ngưu Ngư 牛鱼. 《Đồ Tán》 của Quách Phác ghi chép: “Cá tên Dong Dong, lai giữa trâu hổ.”

Dong Dong Ngư trích từ 《Sơn Hải Kinh · Đông Sơn Kinh》: “Sông Thực Thủy 食水 đi ra, rồi chảy về hướng đông bắc trút vào biển. Trong nước nhiều cá Dong Dong 鳙鳙, dạng nó như trâu cày, tiếng nó như lợn kêu.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Tòng Tòng là một loài thú may mắn sáu chân, dáng nó như con chó. Tiếng kêu của Tòng Tòng giống như là đang kêu tên mình, 《Thú Kinh》 viết: “Tòng Tòng sáu chân.” 《Đồ Tán》 của Quách Phác ghi chép: “Hình dáng Tòng Tòng, như chó sáu chân.”

Tòng Tòng Ngư trích từ 《Sơn Hải Kinh · Đông Sơn Kinh》: “Núi Tuân Trạng 栒状, có loài thú dạng nó như con chó, sáu chân, tên nó là Tòng Tòng 从从, tiếng nó tự kêu tên mình.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Điều Dong là một loài quái thú vừa giống cá vừa giống rắn. Dáng nó như một con rắn vàng, nhưng lại có vây cá, trên người có vầng sáng rất sáng bao phủ. Điều Dong là Hung thú[20] trong truyền thuyết, trên người có kịch độc, nhìn thấy nó chính là dấu hiệu đại hạn và hoả hoạn. 《Đồ Tán》 của Quách Phác viết: “Điều Dong dạng rắn, vỗ cánh rắc ánh sáng, trôi đi bằng vào cưỡi sóng, ra vào sông Trường Giang và Tương Giang 江湘, gặp thì năm hạn, là dấu hiệu hoả hoạn.”

Điều Dong trích từ 《Sơn Hải Kinh · Đông Sơn Kinh》: “Độc Sơn 独山, sông 末涂 Mạt Đồ đi ra, rồi chảy về hướng đông nam trút vào sông Miến Thuỷ 沔水, trong nước nhiều Điều Dong 䖺䗤, dạng nó như rắn vàng, vây cá, ra vào có ánh sáng, gặp thì thiên hạ đại hạn.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Chu Nhụ là một loài quái thú vừa giống hồ ly vừa giống cá, là thú điềm xấu. Chu Nhụ có ngoại hình như là một con hồ ly, nhưng lại có vây cá, nó kêu lên như là đang kêu tên mình. Truyền thuyết kể rằng nơi Chu Nhụ xuất hiện, mọi người nhất định sẽ bị sợ hãi hoảng loạn. Tranh của Hồ Văn Hoán viết: “Cảnh Sơn, có thú, như cáo mà vây cá, tên là Chu Nhụ. Tiếng nó tự kêu mình, gặp thì nước đó bị khủng hoảng lớn.”

Chu Nhụ trích từ 《Sơn Hải Kinh · Đông Sơn Kinh》: “Cảnh Sơn 耿山, không cỏ cây, nhiều thủy bích, nhiều rắn lớn. Có loài thú, dạng nó như con cáo mà vây cá, tên là Chu Nhụ, tiếng nó tự kêu tên mình, gặp thì nước đó bị khủng hoảng lớn.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Tệ Tệ là một loài quái thú vừa giống chim vừa giống thú, nó có ngoại hình như hồ ly, trên lưng có cánh chim, nhưng không biết bay. Tiếng kêu của Tệ Tệ như chim hồng nhạn, Tệ Tệ là Hung thú trong truyền thuyết, tượng trưng cho đại hạn. 《Biền Nhã》 ghi chép: “Tệ Tệ cánh chim, thuộc giống cáo.” 《Đồ Tán》 của Quách Phác viết: “Tệ Tệ như cáo, có cánh không bay.”

Tệ Tệ trích từ 《Sơn Hải Kinh · Đông Kinh thứ hai》: “Núi Cô Phùng 姑逢, không cỏ cây, nhiều vàng ngọc. Có loài thú, dạng nó như con cáo mà có cánh, tiếng nó như chim hồng nhạn, tên là Tệ Tệ 獙獙, gặp thì thiên hạ đại hạn.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Du Du là loài kỳ thú tập hợp đặc trưng của bốn loài động vật ngựa, dê, trâu, chó thành một thể, dáng nó giống con ngựa nhưng lại có mắt của con dê và đuôi của con trâu. Tiếng kêu của Du Du giống như tiếng chó sủa, nơi nó xuất hiện thì mọi người sẽ không được an bình. 《Đồ Tán》 của Quách Phác viết: “Trị tại đắc hiền, vong do thất nhân. Du du chi lai, nãi chí giảo tân. Quy chi minh ứng, thùy kiến kỳ tân.”

Du Du trích từ 《Sơn Hải Kinh · Đông Kinh thứ hai》: “Chân Sơn 䃌山, có loài thú, dạng nó như con ngựa, mà mắt dê, bốn sừng, đuôi trâu, tiếng nó như tiếng chó tru, tên là Du Du 峳峳, gặp thì nước đó nhiều người xảo quyệt.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Kiết Câu có ngoại hình như chim vịt trời, đuôi chuột. Kiết Câu giỏi leo trèo cây cối, truyền thuyết kể rằng Kiết Câu là một loài chim tai họa, là Hung thú có thể mang đến ôn dịch. Ngô Nhậm Thần ghi chép: “Lưu Hội Mạnh rằng, gặp Hải Phù Mao (海凫毛 lông vịt trời biển?) tức thiên hạ đại loạn, loài chim này cũng là loài Hải Phù 海凫 (vịt trời biển?).”

Kiết Câu trích từ 《Sơn Hải Kinh · Đông Kinh thứ hai》: “Chân Sơn, có loài chim, dạng nó như vịt trời mà đuôi chuột, giỏi trèo cây, tên là Kiết Câu 絜钩, gặp thì nước đó nhiều bệnh dịch.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Uyển Hồ là một loài quái thú vừa giống cá vừa giống thú. Dáng nó như hươu Mi Lộc (麋鹿 hươu Elaphurus davidianus), nhưng lại có một đôi mắt cá, tiếng kêu giống như đang kêu tên mình. 《Đồ Tán》 của Quách Phác viết: “Hình dáng Uyển Hồ, như nai mắt cá.” Hách Ý Hạnh ghi: “Gia Khánh năm thứ 5, sứ sắc phong nước Lưu Cầu tàu về ghé núi Mã Xỉ, hạ nhân trình hai con hươu, lông mỏng mà mắt nhỏ như mắt cá, sứ giả ghi lại bảo là do cá biển biến thành, sau khi trải qua chứng minh, biết đó là Uyển Hồ.”

Uyển Hồ trích từ 《Sơn Hải Kinh · Đông Kinh thứ ba》: “Núi Thi Hồ 尸胡, có loài thú, dạng nó như con nai mà mắt cá, tên là Uyển Hồ 妴胡, tiếng nó tự kêu tên mình.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Yết Thư là một loài quái thú tập hợp đặc điểm của ba loài động vật sói, chuột, heo thành một thể. Hình dáng nó như con sói, có cái đầu màu đỏ, mắt của con chuột, nhưng tiếng kêu lại giống như con heo. Yết Thư là một loài Hung thú, yêu thích ăn thịt người. 《Cổ Âm Lược》 có nói: “Có thú mày đỏ mắt chuột, tên là Yết Thư, cùng tên này không giống.”

Yết Thư trích từ 《Sơn Hải Kinh · Đông Kinh thứ tư》: “Núi Bắc Hiệu 北号, có loài thú, dạng nó như con sói, đầu đỏ mắt chuột, tiếng kêu như tiếng heo sữa, tên là Yết Thư 猲狙, ăn thịt người.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Kỳ Tước là một loài kỳ thú tập hợp đặc trưng của ba loài động vật chim, chuột, hổ thành một thể. Hình dáng Kỳ Tước như con gà, đầu màu trắng, móng vuốt của con hổ. Kỳ Tước là Hung thú trong truyền thuyết, vô cùng thích ăn thịt người. 《Đồ Tán》 của Quách Phác viết: “Yết Thư giảo thú, Kỳ Tước ác điểu, có thân sói, có vuốt hổ. Đâu dùng binh giáp, lấy quấy nhiễu làm đạo.”

Kỳ Tước trích từ 《Sơn Hải Kinh · Đông Kinh thứ tư》: “Núi Bắc Hiệu, có loài chim, dạng nó như con gà mà đầu trắng, chân chuột mà vuốt hổ, tên là Kỳ Tước 鬿雀, cũng ăn thịt người.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Hợp Dũ là một loài nhân thú mặt người ăn thịt người. Dáng vẻ nó giống như con heo, có cái đầu người, toàn thân có màu vàng, đuôi đỏ thẫm. Hợp Dũ kêu lên giống như trẻ sơ sinh đang khóc. Truyền thuyết kể rằng Hợp Dũ là một loài Hung thú, trời sinh thích ăn thịt người, cũng ăn côn trùng và rắn, chỉ cần là nơi nó xuất hiện thì nhất định sẽ xảy ra hồng thủy.

Hợp Dũ trích từ 《Sơn Hải Kinh · Đông Kinh thứ tư》: “Diệm Sơn 剡山, có loài thú, dạng nó như con heo mà mặt người, thân vàng đuôi đỏ, tên là Hợp Dũ 合窳, tiếng nó như trẻ sơ sinh. Đó là thú, ăn thịt người, cũng ăn sâu rắn, gặp thì thiên hạ đại hồng thủy.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Phỉ là một loài kỳ thú giống con trâu, chỉ có một con mắt, đầu màu trắng, trên người mọc đuôi rắn. Phỉ là một Tai thú[21], chỉ cần là nơi Phỉ đi qua, thì toàn bộ nguồn nước khô cạn, cây cỏ khô héo toàn bộ, ôn dịch khắp nơi, tiếng kêu than dậy khắp trời đất. 《Đồ Tán》 của Quách Phác viết: “Phỉ tức Tai thú, gót chân ôn dịch dữ dội, nơi nào đi qua, sông cạn rừng héo. Tính khí bẩm sinh, vật thể lắm tai ương.”

Phỉ trích từ 《Sơn Hải Kinh · Đông Kinh thứ tư》: “Thái Sơn 泰山, có loài thú, dạng nó như con trâu mà đầu trắng, một mắt mà đuôi rắn, tên là Phỉ 蜚, xuống nước thì nước cạn, đi qua cỏ thì cỏ chết, gặp thì thiên hạ đại dịch.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Tứ Thánh Thú bắt nguồn từ thần thoại viễn cổ, thoạt đầu được gọi là “Tứ tượng”. “Tứ tượng” là chỉ hình tượng thủy, hỏa, thổ, kim phân bố ở bốn phương. 《Dịch · Hệ Từ Thượng》 nói: “Lưỡng nghi chủ tứ tượng.” Lưỡng nghi tức âm dương hoặc trời đất. Ở thượng cổ, nhóm bốn động vật biểu thị tinh tượng trên bầu trời bốn vùng lớn Đông Nam Tây Bắc là Đông Long, Nam Điểu, Tây Hổ, Bắc Quy Xà (Vũ); đồng thời cũng là thần linh bốn phương trong thần thoại cổ đại Trung Quốc. Thời kì xuân thu chiến quốc, bởi vì học thuyết ngũ hành thịnh hành, căn cứ vào quan hệ tương xứng của ngũ hành và ngũ sắc trong 《Hoàng Đế Nội Kinh》, Mộc là màu xanh, là vẻ nảy mầm của cây cối lá cây; Hỏa là màu đỏ thẫm, là vẻ bốc cháy của đống lửa; Thổ là màu vàng, là vẻ màu mỡ của đất đai; Kim là màu trắng, là vẻ bóng loáng của kim loại; Thủy là màu đen, là vẻ bao la của vực thẳm, do đó “Tứ tượng” cũng được phối màu trở thành Thanh Long, Bạch Hổ, Chu Tước, Huyền Vũ. Thời kì Lưỡng Hán, Tứ tượng biến đổi trở thành thần linh mà đạo giáo thờ phụng, vì vậy Tứ Thánh Thú cũng được gọi là Tứ Linh Thú. Thanh Long của phương Đông có ngũ hành thuộc Mộc màu xanh, Chu Tước của phương Nam có ngũ hành thuộc Hoả màu đỏ, Bạch Hổ của phương Tây có ngũ hành thuộc Kim màu trắng, Huyền Vũ của phương Bắc có ngũ hành thuộc Thủy màu đen, trung tâm vô cực thuộc Thổ màu vàng.

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Trong thời đại học thuyết ngũ hành thịnh hành, các học giả ngũ hành dựa theo ngũ hành âm dương phối năm loại màu sắc cho Đông Nam Tây Bắc Trung, tiếp đó phối cho mỗi con thánh thú ở Đông Nam Tây Bắc: Đông Phương Thanh Long 东方青龙, Tây Phương Bạch Hổ 西方白虎, Bắc Phương Huyền Vũ 北方玄武, Nam Phương Chu Tước 南方朱雀. Thanh Long chính là thánh thú chưởng quản phương Đông.

Căn cứ vào cách nói của 《Sơn Hải Kinh》, trong thần linh bốn phương, “Phương Nam Chúc Dung祝融, thân thú mặt người, cưỡi hai rồng”, “Phương Tây Nhục Thu 蓐收, tai trái có rắn, cưỡi hai rồng”, “Phương Đông có Câu Mang, thân chim mặt người, cưỡi hai rồng”, “Phương Bắc Ngu Cương 禺疆, thân đen có tay chân, cưỡi hai rồng”. Có thể thấy được miêu tả trong 《Sơn Hải Kinh》, rồng đều là vật dùng để cưỡi. Thanh Long đại biểu cho bảy chòm sao phương Đông: Giác, Cang, Đê, Phòng, Tâm, Vĩ, Cơ, hình dạng mà bảy chòm sao này tạo thành cực kỳ giống như một con rồng: chòm sao Giác là sừng rồng, chòm sao Cang là cổ rồng, chòm sao Đê là thân rồng, đến chòm sao là vị trí phần cổ rồng, chòm sao Phòng là vai rồng, chòm sao Tâm là tim rồng, chòm sao Vĩ là đuôi rồng, chòm sao Cơ chính là điểm cuối cùng của đuôi rồng.

Thanh Long là thánh thú thuộc tính Mộc, các đế vương cổ đại đều thích ví bản thân là rồng. Trong rất nhiều triều đại cũng có đế vương lấy Thanh Long làm niên hiệu của mình, ví dụ điển hình nhất là Ngụy Minh Đế thời Tam Quốc. Trong sách sử cũng có ghi chép đề cập đến triều nhà Hạ là thuộc về niên đại Mộc Đức, cho nên “Thanh Long sinh ngoài thành” chính là dấu hiệu tốt lành.