Dịch Full Sơn Hải Dị Thú Chí

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Hổ Giao là quái giao không phải cá không phải rắn sống trong nước. Hổ Giao trong truyền thuyết có hai loại hình thái: một loại là mặt người thân cá đuôi rắn, bốn chân có vảy; một loại là mặt người thân cá đuôi thú. Tiếng kêu của Hổ Giao giống như chim uyên ương, ăn được thịt của Hổ Giao có thể phòng ngừa bệnh u bướu, mà còn thể trị các loại vết thương lở loét. Trong 《Đồ Tán》 của Quách Phác có viết: “Thân cá đuôi rắn, gọi là Hổ Giao.” Trong 《Bản Thảo Cương Mục》 của Lý Thời Trân cũng có ghi chép: “Có vảy gọi Giao.”

Hổ Giao trích từ 《Sơn Hải Kinh · Nam Kinh thứ ba》: “Núi Đảo Quá 祷过, sông Ngân Thủy 泿水 đi ra, rồi chảy về hướng nam trút vào biển. Trong đó có con Hổ Giao 虎蛟, dạng nó thân cá mà đuôi rắn, tiếng nó như chim uyên ương, ăn vào thì không bị u bướu, có thể khỏi bệnh trĩ (loại bệnh loét nhọt ở hậu môn).”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Phượng Hoàng 凤皇 là tên gọi khác của Phượng Hoàng 凤凰, con trống gọi là Phượng 凤, con mái gọi là Hoàng 凰, cùng Lân 麟, Quy 龟, Long 龙 gọi chung là tứ linh. Phượng Hoàng là vua của muôn chim, 《Bản Thảo Cương Mục》 của Lý Thời Trân miêu tả Phượng Hoàng: “Vũ trùng[3] ba trăm mà có sáu mươi là Phượng đứng đầu.” Phượng Hoàng là Chu Điểu (tức Chu Tước) của phương nam, tượng trưng cho đức hạnh và điềm lành. 《Bão Phác Tử》ghi Phượng có ngũ hành: “Do hành Mộc là nhân 仁, là xanh. Trên đầu Phượng xanh, do đó cũng gọi là đội nhân 戴仁. Hành Kim là nghĩa 义, là trắng. Phượng cổ trắng, do đó cũng gọi là buộc nghĩa 缨义. Hành Hỏa là lễ 礼, là đỏ. Phượng lưng đỏ, do đó cũng gọi là gánh lễ负礼. Hành Thủy là trí 智, là đen. Phượng ngực đen, do đó cũng gọi là hướng trí 向智. Hành Thổ là tín 信, là vàng. Dưới chân Phượng vàng, do đó cũng gọi là đạp tín 蹈信.”

Phượng Hoàng trích từ 《Sơn Hải Kinh · Nam Kinh thứ ba》: “Núi Đan Huyệt 丹穴, có loài chim, dạng nó như con gà, năm màu mà có vằn, tên là Phượng Hoàng 凤皇, vằn ở đầu là chữ “đức” 德, vằn ở cánh là chữ “nghĩa” 义, vằn ở lưng là chữ “lễ” 礼, vằn ở ngực là chữ “nhân” 仁, vằn ở bụng là chữ “tín” 信. Đó là giống chim ăn uống tự nhiên, tự ca tự múa, thấy được thì thiên hạ yên ổn.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Chuyên Ngư là một loài quái ngư trong truyền thuyết, một cái khác nói giống cá trích bây giờ, thân khoác lông lợn, kêu lên giống như tiếng lợn; một cái khác lại nói tựa như rắn mà đuôi lợn. Truyền thuyết kể rằng Chuyên Ngư là điềm báo thiên hạ đại hạn, song song đó Chuyên Ngư còn là mỹ vị hiếm có thế gian, 《Lã thị Xuân Thu》 có nói: “Loài cá đẹp nhất, Chuyên của Động Đình.” Chuyên Ngư trong 《Đồ Tán》 của Quách Phác có nói: “Chim Ngung đỗ lại trong rừng, Chuyên Ngư ở chỗ nước sâu. Đều là điềm báo hạn hán, tai họa kéo dài khắp trời. Dự đoán không được, số nó chỉ khó hiểu.”

Chuyên Ngư trích từ 《Sơn Hải Kinh · Nam Kinh thứ ba》: “Kê Sơn, sông Hắc Thủy 黑水 đi ra, rồi chảy về hướng nam trút vào biển. Trong đó có nhiều Chuyên Ngư 鱄鱼, dạng nó như cá diếc mà đuôi lợn, tiếng nó như heo sữa, thấy được thì thiên hạ đại hạn.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Ngung là một loài quái điểu mặt người thân cú, bốn mắt có tai. Giống như Chuyên Ngư, cũng là điềm báo đại hạn. Truyền thuyết kể rằng năm hai mươi Vạn Lịch, chim Ngung tụ tập ở Ninh Tự thành Dự Chương, cao khoảng hai thước, bầy chim yến tước hót, là tháng năm đến tháng bảy hằng năm, hè nóng bức dị thường. Lại nói Nhâm Thìn[4] Vạn Lịch, chim Ngung tụ tập Dự Chương, mặt người bốn mắt có tai, mùa hè năm đó không có mưa, ruộng mạ khô héo. Thời cổ đại tướng mạo của Ngung có ba loại cách nói: một cái nói mặt người thân chim, bốn mắt có tai; một cái nói mặt người thân chim, hai mắt có tai; một cái nói là bốn mắt không phải chim mặt người.

Trích từ 《Sơn Hải Kinh · Nam Kinh thứ ba》: “Núi Lệnh Khâu 令丘, có loài chim, dạng nó như chim cú, mặt người, bốn mắt mà có tai, tên nó là ngung 颙, tiếng nó tự kêu tên mình, thấy được thì thiên hạ đại hạn.

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Hàm Dương là một loài quái thú, dáng vẻ giống như con dê, thế nhưng có cái đuôi ngựa, mỡ của loài dê này có thể trị khỏi bệnh tật về da cho con người. 《Nhĩ Nhã[5]》 ghi chép bề ngoài của Hàm Dương là: “Dê sáu thước là Hàm.” Trong 《Đồ Tán》 của Quách Phác có viết: “Dê ở Nguyệt Thị, chủng loại hoang dã. Nó cao sáu thước, đuôi đỏ như ngựa. Lấy gì xác định, sự kiến nhĩ nhã.”

Hàm Dương trích từ 《Sơn Hải Kinh · Tây Sơn Kinh》: “Núi Tiền Lai 钱来, có loài thú, dạng nó như con dê mà đuôi ngựa, tên là Hàm Dương 羬羊, mỡ của nó có thể trị khỏi da khô.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Đồng Cừ là một loài kỳ điểu có thể tránh né thiên tai, dáng nó giống như chim núi, có lông vũ màu đen và chân màu đỏ, có thể dùng để trị các loại bệnh về da. Đồng Cừ còn được gọi là Dong Cừ 庸渠, Thảo Cừ 草渠, 《Vận Phủ Quần Ngọc》 viết: “Dong Cừ như chim cú, màu xám, chân gà, có tên khác là Thủy Cừ 水渠, tức gà nước ngày nay.”

Đồng Cừ trích từ 《Sơn Hải Kinh · Tây Sơn Kinh》: “Núi Tùng Quả 松果, có loài chim, tên nó là Đồng Cừ 䳋渠, dạng nó như con chim trĩ, thân đen chân đỏ, có thể chữa khỏi nứt da.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Còn được gọi là Phì Di Xà, là một con độc xà có sáu chân và bốn cánh, Phì Di Xà hiện thân tức thiên hạ đại hạn. Quách Phác chú dẫn: “Thời Thang rắn này thấy ở bên dưới Dương Sơn, sườn núi phía nam, trùng lặp có Phì Di Xà, giống như cùng tên.” Trong 《Thuật Dị Ký》 có ghi: “Phì Di, trong núi Tây Hoa cũng có, gặp thì đại hạn.” Thời cổ có hai phiên bản miêu tả Phì Di Xà: một cái nói Phì Di Xà sáu chân bốn cánh; một cái khác nói Phì Di đầu rắn thân rồng đuôi rắn.

Phì Di Xà trích từ 《Sơn Hải Kinh · Tây Sơn Kinh》: “Núi Thái Hoa 太华, gọt thành bốn phương, nó cao 5000 nhận (1 nhận bằng 8 thước, chừng sáu thước bốn tấc tám phân bây giờ), nó rộng 10 dặm, chim thú tuyệt chẳng sinh sống. Có loài rắn, tên là Phì Di 肥遗, sáu chân bốn cánh, thấy thì thiên hạ đại hạn.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Phì Di Điểu là một loài chim có ích, có thể chữa khỏi bệnh tật, còn có thể giết chết sâu bọ có hại. Vẻ ngoài của Phì Di Điểu rất giống chim cút, lông vũ khắp người có màu vàng, mỏ đỏ. Phì Di Xà ở núi Thái Hoa, gặp thì đại hạn; nhưng  Phì Di Điểu ở Anh Sơn lại có thể chữa khỏi bệnh tật, còn có thể giết chết sâu bọ. Tuy rằng hai loài cùng tên, nhưng Phì Di Xà là loài ác, Phì Di Điểu thì lại là loài tốt.

Phì Di Điểu trích từ 《Sơn Hải Kinh · Tây Sơn Kinh》: “Anh Sơn 英山, có loài chim, dạng nó như chim cút, thân vàng mà mỏ đỏ, tên nó là Phì Di 肥遗, ăn vào khỏi hủi độc, có thể giết sâu bọ.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Thông Lung là một loài kỳ dương, đầu màu đen, bờm màu đỏ. Sách tranh của Hồ Văn Hoán có viết: “Núi Phù Ngọc 符玉 có loài thú, tên là Thông Lung, dạng nó như con dê, bờm đỏ mà đầu đen.” Trong 《Sự Vật Cám Châu》 có ghi: “Thông Lung như dê, đầu đen bờm đỏ.” Hách Ý Hạnh chú dẫn: “Đây tức là một trong loài dê hoang dã, dê Kim Hạ cũng có con bờm đỏ.”

Thông Lung trích từ 《Sơn Hải Kinh · Tây Sơn Kinh》: “Núi Phù Ngu 符禺, thú ở đó nhiều loài Thông Lung 葱聋, dạng nó như con dê mà bờm đỏ.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Mân là loài chim chống lửa, dáng vẻ như chim phỉ thúy, mỏ có màu đỏ. 《Quảng Vận》 có viết: “Chim Mân như chim bói cá mà mỏ đỏ.” Quách Phác chú dẫn: “Chim phỉ thúy tựa như chim yến mà màu đỏ tím, là con vật phòng chống hoả hoạn.” Đại tác gia Uông Phất thời nhà Thanh nói: “Chim phỉ thúy có hai loại: Sơn thúy 山翠 lớn như chim gáy, màu tím xanh; thủy thúy 水翠 nhỏ như chim yến, mỏ đỏ bụng đỏ, lông xanh đuôi rất ngắn. Loài chim này như sơn thúy mà mỏ đỏ.”

Trong 《Sơn Hải Kinh · Tây Sơn Kinh》 có ghi chép về Mân: “Núi Phù Ngu 符禺, chim ở đó nhiều loài Mân 鴖, dạng nó như chim phỉ thúy mà mỏ đỏ, có thể chống lửa.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Quặc Như là một loài quái thú tập hợp đặc trưng của ba loài động vật hươu, ngựa, người thành một thể. Trong 《Quảng Nhã》 ghi chép: “Phía tây có loài thú, như hươu đuôi trắng, chân ngựa tay người bốn sừng, tên nó là Quặc Như, cũng gọi là Quặc Quặc 玃玃.” 《Sự Vật Cám Châu》 viết: “Quặc Như dạng như hươu trắng, hai chân trước như tay người, hai chân sau như móng ngựa.”

Quặc Như trích từ 《Sơn Hải Kinh · Tây Sơn Kinh》: “Núi Cao Đồ 皋涂, có loài thú, dạng nó như con hươu mà đuôi trắng, móng ngựa tay người mà bốn sừng, tên là Quặc Như 玃如. “

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Điệp là một loài kỳ điểu có hai đầu, dáng vẻ của nó giống như chim hỉ thước, lông vũ màu đen, có hai đầu và bốn chân. Sách tranh của Hồ Văn Hoán có nói: “Núi Đông Hoa có loài chim, dạng nó như hỉ thước, màu đỏ đen, một thân, hai đầu, bốn chân.” Điệp là loài chim điềm lành trong truyền thuyết thời cổ, có thể trừ lửa.

Điệp trích từ 《Sơn Hải Kinh · Tây Sơn Kinh》: “Thúy Sơn 翠山, chim ở đó nhiều loài Điệp 鸓, dạng nó như chim hỉ thước, màu đỏ đen mà hai đầu bốn chân, có thể chống lửa.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Du Sơn Thần là Sơn Thần của tổng cộng 19 ngọn núi từ núi Tiền Lai đến Quy Sơn, ngoại hình giống như một con dê. Uông Phất chú dẫn: “Du Sơn Thần, là thần của ngọn núi đó, Du, thuộc loài dê.” Du Sơn Thần đại biểu cho sự tôn sùng và sợ hãi đối với sông núi của nhân dân cổ đại.

Du Sơn Thần trích từ 《Sơn Hải Kinh · Tây Sơn Kinh》: “Từ núi Tiền Lai đến Quy Sơn, gồm 19 ngọn núi, Du Sơn Thần 羭山神 cũng vậy.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Phù Hề là quái điểu mặt người thân chim. Hồ Văn Hoán sách tranh: “Núi Lộc Đài có loài chim, dạng như gà trống mặt người, tên là Phù Hề, tiếng nó tự kêu tên mình. Gặp thì nước đó có chiến tranh.” Cơ thể Phù Hề giống gà, nhưng đầu lại là mặt người. Trong truyền thuyết Phù Hề là điềm báo chiến loạn, Phù Hề hiện thân tức quốc gia binh lửa giao chiến.

Phù Hề trích từ 《Sơn Hải Kinh · Tây Kinh thứ hai》: “Núi Lộc Đài 鹿台, có loài chim, dạng nó như gà trống mà mặt người, tên là Phù Hề 凫徯, tiếng nó tự kêu tên mình, gặp thì có chiến tranh.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Chu Yếm thuộc về loài viên hầu, lông ở đầu thì là màu trắng, ở chân thì lại là màu đỏ, Chu Yếm cũng giống như Phù Hề đều là tượng trưng cho tai hoạ chiến tranh. Quách Phác chú dẫn: “Phù Hề Chu Yếm, gặp thì có chiến tranh. Khác loài cùng cảm, để ý không uổng, duy chỉ tự nhiên, số nó khó hiểu.”

Chu Yếm trích từ 《Sơn Hải Kinh · Tây Kinh thứ hai》: “Núi Tiểu Thứ 小次, có loài thú, dạng nó như vượn, mà đầu trắng chân đỏ, tên là Chu Yếm 朱厌, gặp thì có chiến tranh to.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Từ Kiềm Sơn 钤山 đến Lai Sơn có tổng cộng 17 ngọn núi, trong đó Sơn Thần của 10 ngọn núi là Nhân Diện Mã Thân Thần, Nhân Diện Mã Thân Thần có cơ thể là ngựa, nhưng đầu lại là một khuôn mặt người. Nhân Diện Mã Thân Thần còn được gọi là Thập Bối Thần 十辈神, Tây Sơn Thập Thần 西山十神. Về đi đứng, có người nói rằng Nhân Diện Mã Thân Thần là đứng thẳng mà đi, cũng có người nói rằng Nhân Diện Mã Thân Thần là bò mà đi.

Nhân Diện Mã Thân Thần trích từ 《Sơn Hải Kinh · Tây Kinh thứ hai》: “Từ Kiềm Sơn đến Lai Sơn, gồm 17 ngọn núi, mười vị thần của nó, đều là mặt người mà thân ngựa.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Từ Kiềm Sơn đến Lai Sơn có tổng cộng 17 ngọn núi, trong đó Sơn Thần của 7 ngọn núi được gọi là Nhân Diện Ngưu Thân Thần. Bởi vì Nhân Diện Ngưu Thân Thần có tốc độ đi rất nhanh, giống như chạy như bay, cho nên còn được gọi là vị thần thú bay飞兽之神. Nhân Diện Ngưu Thân Thần là Sơn Thần của 7 ngọn núi từ núi Huân Ngô 薰吴 trở xuống, vì vậy còn được gọi là Thất Thần 七神.

Nhân Diện Ngưu Thân Thần cùng Nhân Diện Mã Thân Thần quản lý 17 ngọn núi từ Kiềm Sơn đến Lai Sơn,《Sơn Hải Kinh · Tây Kinh thứ hai》 ghi chép: “Từ Kiềm Sơn đến Lai Sơn, gồm 17 ngọn núi… bảy  vị thần của nó đều là mặt người mà thân trâu, bốn chân mà một tay, cầm trượng mà đi, là vị thần thú bay.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Cử Phụ 举父 cũng gọi là Khoa Phụ 夸父, dáng người rất lớn, hình dáng giống như con khỉ đuôi dài 猕猴, màu vàng đen, nhiều lông bờm, hay vung nhanh đầu của nó, có thể nâng đá ném người, hoặc vồ lấy.” Cổ đại có truyền thuyết Khoa Phụ đuổi theo mặt trời[6] sau cùng chết vì khát, đến nay vẫn còn lưu truyền.

Cử Phụ trích từ 《Sơn Hải Kinh · Tây Kinh thứ ba》: “Núi Sùng Ngô 崇吾, có loài thú, dạng nó như con khỉ mà tay có vằn, đuôi báo (hổ) mà hay ném, tên là  Cử Phụ.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Long Thân Nhân Diện Thú là Sơn Thần của tổng cộng 14 ngọn núi từ núi Thiên Ngu 天虞 đến núi Nam Ngu 南禺, có cơ thể của con rồng và khuôn mặt của con người. Còn có một cách nói khác là Long Thân Nhân Diện Thú có cơ thể của con chim và khuôn mặt của con người, có chút không khớp so với tên gọi Long Thân Nhân Diện Thú.

Long Thân Nhân Diện Thú trích từ 《Sơn Hải Kinh ・ Nam Kinh thứ ba》: “Từ núi Thiên Ngu đến núi Nam Ngu, gồm 14 ngọn núi, thần ở đó đều là thân rồng mà mặt người.”

*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.



Bi có ngoại hình rất giống con gấu, toàn thân được bao phủ bởi hoa văn vàng bạc đan xen, có thể một mình nhổ lên một cây đại thụ. Bi đã từng trợ giúp Hoàng Đế[7] 黄帝 đại chiến Viêm Đế[8] 炎帝, trong 《Sử Ký · Ngũ Đế Bản Ký》 ghi chép: “Hoàng Đế Hữu Hùng Thị 有熊氏 huấn luyện các loài Hùng Bi Tỳ Hưu Sơ Hổ 熊罴貔貅貙虎[9], nhằm chiến với Viêm Đế tại cánh đồng Phản Tuyền.”

Bi trích từ 《Sơn Hải Kinh · Tây Sơn Kinh》: “Núi Ba Trủng 嶓冢, thú có nhiều loài Tê Hủy Hùng Bi 犀兕熊罴.”